Όταν τα παιδιά μας πέφτουν θύματα επιθετικών παιδιών στο σχολείο.

Έχουν περάσει 3 βδομάδες που ο Βαγγέλης πηγαίνει στον παιδικό σταθμό, από τις οποίες, την μια ο μικρούλης μου την πέρασε στο σπίτι, με μια ίωση που τον ταλαιπώρησε αρκετά με υψηλό πυρετό...και φυσικά μας πήρε και όλους η μπάλα οικογενειακώς! Πάνω που άρχισε λίγο-λίγο να συνηθίζει την καινούρια καθημερινότητα του, ξανά από την αρχή! Άρχισε η άρνηση, δεν ήθελε να πάει στο σχολείο του, και κατά τη διάρκεια της ημέρας έκλαιγε και με ζητούσε. Ευτυχώς, με τη βοήθεια της δασκάλας του, άρχισε πάλι να το βλέπει θετικά, οπότε εδώ και κανά δυο μέρες σταμάτησε η άρνηση του. Την πρώτη μέρα που δεν έκλαψε, ήρθε με μεγάλη χαρά και μου είπε "μαμά, σήμερα δεν έκλαψα καθόλου, και δε σε ζήτησα. Συνήθισα το σχολείο μου!". Εκτός όμως, που είχε ξεσυνηθίσει το σχολείο,καθώς έμεινε σπίτι μια ολόκληρη βδομάδα, υπήρξε κι ένας άλλος ανασταλτικός παράγοντας. Ένα από τα παιδάκια της τάξης του, συνηθίζει να επιτίθεται στον Βαγγέλη, πότε τραβώντας του τα γυαλάκια του, και πότε τσιμπώντας τον ή χτυπώντας τον. Κι όλο μου αναφέρει ότι η κυρία Τασούλα, η δασκάλα τους, βάζει τον Α. (το επιθετικό παιδάκι), στην "καρέκλα της ηρεμίας".

Φυσικά ανέφερα το περιστατικό στη δασκάλα, και μου είπε ότι όντως το συγκεκριμένο παιδάκι είναι λίγο πιο ζωηρό (sic!) σε σχέση με τα υπόλοιπα, και ότι η "καρέκλα της ηρεμίας" είναι μια ήσυχη γωνιά που δημιούργησαν τα παιδιά, με σκοπό να κάθεται εκεί όποιο παιδάκι χρειάζεται να ηρεμήσει λίγο και να σκεφτεί πως αυτό που κάνει δεν είναι αποδεκτό και σωστό για την υπόλοιπη τάξη. Προσωπικά, με βρίσκει σύμφωνη ο τρόπος που το χειρίζεται η κ. Τασούλα, αφού πριν καθίσει το κάθε παιδάκι εκεί, του εξηγεί πως δεν είναι σωστό να φερόμαστε έτσι, πως είναι όλοι μια ωραία παρέα που πρέπει να αγαπιέται και να διασκεδάζει ενωμένη κλπ. Πάντως οπό ό,τι λέει ο Βαγγέλης μόνο ο Α. έχει τιμήσει την συγκεκριμένη καρέκλα, ουκ ολίγες φορές! 

Η αλήθεια είναι όμως πως προβληματίστηκα πάρα πολύ, αφενός γιατί δε θέλω κανείς να χτυπάει το παιδί μου, ακόμα κι αν πρόκειται για ένα συνομήλικο παιδί, αφετέρου, γιατί έπρεπε να παροτρύνω τον Βαγγέλη να αντιδράσει με κάποιο τρόπο, για να σταματήσει ο Α. να τον θεωρεί εύκολο θύμα. Ο Βαγγέλης είναι το πιο συνεσταλμένο παιδάκι της τάξης, αθόρυβος και ήσυχος (ένα άλλο θέμα που με απασχολεί, αλλά θα επανέλθω σε αυτό αργότερα), και ίσως να περνάει την εντύπωση πως είναι "ανίκανος" να αντιδράσει ή δεκτικός σε οποιαδήποτε συμπεριφορά.

Το θέμα όμως είναι πως παροτρύνεις ένα παιδάκι 3,5 χρονών να προστατευτεί και να βάλει στη θέση του τον οποιοδήποτε τον ενοχλεί. Φυσικά δεν υπήρχε ποτέ περίπτωση να του πούμε "Χτύπα κι εσύ", όσο κι αν μεταξύ μας, πολύ θα ήθελα να τράβαγα λίγο το αυτί του μικρού νταή. Έτσι αυτό που του είπα είναι την επόμενη φορά που ο Α. θα κάνει κάτι που θα τον ενοχλήσει πολύ, να του πει "σε παρακαλώ πολύ, σταμάτα να το κάνεις αυτό, δεν θέλω να με ξαναπηράξεις" και αμέσως να το αναφέρει στην κυρία του. Είχα όμως μια ανησυχία αν αυτός είναι ο σωστός τρόπος αντιμετώπισης από μεριάς του Βαγγέλη, αν θα κατάφερνε να περάσει το σωστό μήνυμα στο παιδάκι, κι αν έτσι θα κατάφερνε ο ίδιος να μάθει το σωστό τρόπο για να προφυλάσσει μόνος του τον εαυτό του. Πάνω στην ώρα, ξεφύλλιζα το περιοδικό "Παιδί και νέοι γονείς" του μηνός, και έπεσα πάνω σε μια συνέντευξη της Αλεξάνδρας Καππάτου με θέμα "Σε κάθε τάξη υπάρχουν επιθετικά παιδιά"! Όπα! Το θέμα μας...

Έτσι λοιπό, σας μεταφέρω κάποιο απόσπασμα από τη συνέντευξη της, την οποία μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη εδώ.

 "Πράγματι είναι συχνό φαινόμενο οι  γονείς αγοριών όταν ακούν το παιδί τους να λέει «με χτύπησε»  ν’ απαντούν «χτύπα κι εσύ»! Ποιος είναι όμως ο σωστός χειρισμός; 

Πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να ρωτήσει τι έχει συμβεί και να βεβαιωθεί κατά πόσο φταίει το παιδί του ή όχι. Επίσης είναι σημαντικό να ρωτήσει  το παιδί πως ένιωσε και πως αντέδρασε  (συνήθως το ξεχνάμε αυτό το κομμάτι).  Στη συνέχεια θα πρέπει  να περάσει στο παιδί του το μήνυμα ότι θα πρέπει να μάθει να λύνει μόνο του τις διαφορές ενθαρρύνοντας το να υιοθετήσει κάποιες συγκεκριμένες τακτικές, όπως να δείχνει δυνατό όταν το ενοχλούν χρησιμοποιώντας δυναμικές εκφράσεις του στυλ «άσε με ήσυχο», «μη με πειράζεις»  και τέλος να ενημερώσει τη δασκάλα.  Ο γονιός δηλαδή θα πρέπει να θωρακίσει το παιδί του ώστε να μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικά μόνο του τα επιθετικά παιδιά που πάντα υπάρχουν σε μία τάξη. Το πιο σημαντικό απ’ όλα είναι να μην αποκτήσει το παιδί τη νοοτροπία θύματος.  Το «χτύπα και εσύ»  πρέπει να αποτελεί την τελευταία επιλογή.

Και πως ακριβώς μπορούμε να «δυναμώσουμε» ένα παιδί;

Με το να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη στον εαυτό του, να του δίνουμε περισσότερες  πρωτοβουλίες, να το ενθαρρύνουμε, να καλύπτουμε τις συναισθηματικές του ανάγκες, να ακούμε προσεχτικά τι έχει να μας πει. Επίσης να φροντίζουμε να το φέρνουμε συχνά σε επαφή με συνομήλικα παιδιά.  Όσο πιο συχνά έρχεται σε επαφή με παιδιά τόσο πιο γρήγορα θα καλλιεργήσει τις κοινωνικές δεξιότητες που χρειάζεται όχι μόνο για να μάθει να παίζει  αλλά και να ενταχθεί στην ομάδα αρμονικά αλλά και να μπορεί να αντιδράσει αποτελεσματικά στο πείραγμα που είναι αναπόσπαστο κομμάτι στο παιχνίδι  των παιδιών.  

Οι γονείς δηλαδή δεν θα πρέπει να επεμβαίνουν όταν υπάρχει ένα περιστατικό βίας στο σχολείο; Αυτή είναι η τελευταία λύση. Δεν θα πρέπει να είναι ποτέ η πρώτη μας επιλογή. Σαφώς όταν υπάρχουν συστηματικά επεισόδια βίας  στο σχολείο θα πρέπει να μιλήσουμε με τον εκπαιδευτικό και ίσως με το διευθυντή ή το σύλλογο γονέων ανάλογα με την σοβαρότητα  .  Αποφεύγουμε να κάνουμε εμείς παρατήρηση στο άλλο παιδί ή να κάνουμε παράπονα στους γονείς του. Αφήνουμε το σχολείο να το χειριστεί. Επίσης το πρόβλημα δεν λύνεται απαραίτητα με την αλλαγή σχολείου, γιατί δεν εξασφαλίζεται ότι το παιδί θα λειτουργήσει αποτελεσματικά σε άλλο χώρο. Εξάλλου σε κάθε τάξη υπάρχουν κάποια επιθετικά παιδιά.   Πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να εστιάσουμε στο πως θα μάθει το παιδί να τα αντιμετωπίζει μόνο του χωρίς απαραίτητα  να χρειάζεται να απαντήσει με βία αλλά και χωρίς να φάει ξύλο.  Αν όμως ένα παιδί πέφτει συνέχεια θύμα βίας θα πρέπει να μιλήσουμε στον εκπαιδευτικό για να σταματήσει αυτή η κατάσταση  και με τη συνεργασία του να ζητηθεί αμέσως η βοήθεια από ειδικό, ο οποίος θα δουλέψει με την οικογένεια ή και το παιδί ."....... 

...Εχτές πάντως, όταν γύρισε ο Βαγγέλης από το σχολείο, μου είπε "μαμά, πήγα μπροστά στον Α. και του είπα, μη με ξαναπηράξεις, γιατί θα το πω στην κυρία να σε βάλει στην ηρεμία...". Το καλό που του θέλω του Α......Αχ Θεέ μου, βγήκε το μωράκι μου στον κόσμο, και άρχισε να παίρνει τα πρώτα του μαθήματα ζωής! Έρμη μάνα...τι με περιμένει! Με βλέπω από μαμά κουκουβάγια να μεταμορφώνομαι σε...μαμά λύκαινα...



 * Η Αλεξάνδρα Καππάτου είναι Ψυχολόγος - Παιδοψυχολόγος, έχει δημιουργήσει το Ψυχοδιαγνωστικό και Συμβουλευτικό Κέντρο με σκοπό την ανάδειξη, πρόληψη και αντιμετώπιση προβλημάτων ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων, και συγγραφέας των βιβλίων ‘Γνωρίστε το παιδί σας’, ‘Μεγαλώστε ευτυχισμένα παιδιά’, ‘Εφηβεία’, "Παίρνω ΔΙΑΖΥΓΙΟ τι θα πω στο παιδί μου;".